Η κόρη του Νίκου Ζαχαριάδη Όλγα Ντουρίσοβα Ζαχαριάδη μιλάει για τον πατέρα της

Τη φωτογραφία αυτή, μαζί με άλλες, έδωσε η Όλγα, κόρη του σ. Νίκου Ζαχαριάδη, στον παλαίμαχο κομμουνιστή Γιάννη Καραστάθη, υπ/γο του ΔΣΕ, Α' γραμματέα της ΚΕ της ΚΟ 14ης πολιτείας της Τασκένδης, εξόριστου στη Σιβηρία από τη φασιστική κλίκα των Χρουτσώφ-Μπρέζνιεφ και μέλους της Π.Ε. της Κίνησης για Ανασύνταξη του ΚΚΕ 1918-55 που δε ζει πια σε συνάντηση που είχαν.

Καλημέρα, Το περιοδικό της Ελληνικής Κοινότητας Πράγας τεύχος 34, 2007, σελ. 17-20

“Βρήκα τον πατέρα μου...”

Γεννήθηκα το 1947 στην Πράγα, Τσεχοσλοβακία. Ζούσα με τη μάνα μου, τη Μαρία (Μαρή) Νοβάκοβα πάντα σε αυτό το διαμέρισμα που το βλέπεις. Και συνεχίζω να μένω εδώ. Τον πατέρα μου τον γνώρισα και τον πρωτοείδα τον Αύγουστο το 1971, είχα γίνει 24 χρονών και τρεις μήνες... όταν πήγα στο Σουργούτ, Ρωσία και εκείνες οι δύο βδομάδες ήταν η πιο ευτυχισμένες στη ζωή μου. Εγώ ήθελα να έχω πατέρα και δε με ενδιαφέρει εάν ο πατέρας μου ήταν πολιτική προσωπικότητα. Πάντα ήμουνα πολύ δυστυχισμένη όταν πηγαίναμε σε γνωστούς για επίσκεψη, κι όλοι είχαν τον πατέρα τους. Μόνο εγώ δεν είχα τον πατέρα μου κοντά μου, δίπλα μου... Ήμουν πολύ δυστυχισμένη ου ο πατέρας μου ποτέ δεν μου έγραφε, σε μένα προσωπικά, στην Όλγα. Και γι' αυτό ήμουνα πολύ ευτυχισμένη όταν το συνάντησα για πρώτη φορά. Εγώ τον βρήκα τον πατέρα μου, δεν ξέρω εάν ο ίδιος ήθελε να με βρει. Όμως εγώ επέμενα και τον βρήκα. Όταν επιτέλους βρεθήκαμε, νομίζω και αυτός ήταν ευτυχισμένος που με βρήκε. Τουλάχιστον έτσι θέλω να πιστεύω, πήγα στο νοσοκομείο, όπου τον είχανε μετά την απεργία πείνας που είχε κάνει. Έκλαιγε πάρα πολύ... ήταν συγκινημένος. Πέρασα δύο βδομάδες μαζί του και αυτό ήταν όλο κι όλο... Μετά από δύο χρόνια, την 1 Αυγούστου 1973 πέθανε...

Κανένας δεν ήρθε να μας το πει...

Όταν πέθανε ο πατέρας μου, κανένας δεν ήρθε να ενημερώσει τη μάνα μου, τη σύζυγο του, τη Μαρία Νοβάκοβα. Μας το είπε μια αξαδέρφη μου που δούλευε στην εφημερίδα "Μλάντα Φρόντα" (σήμερα λέγεται Μλάντα Φρόντα Ντνες). Μάθανε από τη ειδησεογραφία που μαζεύανε, ότι στη Ρωσία πέθανε ο Νίκος Ζαχαριάδης. Η μάνα μου πήγε αμέσως στη Σοβιετική Πρεσβεία να ρωτήσει, να μάθει. Της είπανε ότι δεν ξέρουν τίποτα για κανέναν Νίκο Ζαχαριάδη. Τότε, πού τη ρωτήσανε για το επώνυμο του, τους είπε ότι ήταν ο Νικολάϊ Νικολάεβιτς Νικολάεβ. Στη ληξιαρχικοί πράξη για το θάνατο του πατέρα μου, την οποία την έχουμε εμείς, γράφει - "Νικολάι Νικολάεβιτς Νικολάεβ - Νίκος Ζαχαριάδης". Η μάνα μου επέμενε να προσθέσουν το αληθινό του όνομα, το δικό του το όνομα. Η μάνα μου, η σύζυγος του Νίκου Ζαχαριάδη, ήταν μια πολύ μαχητική γυναίκα και πάντα τα κατάφερνε. Έχω δύο αδέρφια - τον Πάσα (Κίρο) και τον Αλιόσα (Ιωσήφ). Ο Πάσα ζούσε στη Ρωσία και ο Ιωσήφ στην Ελλάδα. Δεν το μάθατε ότι ο Πάσα πέθανε πέρυσι, το 2006. Μου το είπε ο Ιωσήφ από το τηλέφωνο. Παρόλα που έχω τα τηλέφωνα του και την ηλεκτρονική του διεύθυνση, ακόμα δε μου απάντησε στα μηνύματα που του έχω στείλει. Ο Πάσα (Κίρος) έκανε εγ­χείρηση στην καρδιά, πήρε από μόνος του την απόφαση να βγει από το νοσοκομείο μετά από τρεις μέρες, υπό­γραψε το χαρτί, πήγε στο σπίτι του, και έτσι τον βρήκανε νεκρό στο σπίτι του. Ο αδελφός μου Κίρος (Πάσα) δεν ήθελε να έχω καμία επαφή με τον Ιωσήφ και ακόμα κα­νένας δεν ξέρει την αιτία. Ο Αλιόσα (Ιωσήφ) μου είπε ότι και ο ίδιος το ξέρει, ότι ο Πάσα δεν ήθελε ποτέ να έχω επαφή μαζί του...

Πήγα μόνο μια φορά στην Ελλάδα....

Πήγα μόνο μια φορά στην Ελλάδα με τα δύο μου παιδιά. Έχω δύο παι­διά, την Καρολίνα 25 χρονών, που μοιά­ζει τη γιαγιά της, ξανθιά, με γαλανά μάτια, έξυπνη και το Μάρκο, 22 χρονών, που είναι ίδιος, "φτυστός" του παππού του, του πατέρα μου. Και τα δύο παιδιά μου γνωρίζουν τα πάντα για τον παπ­πού τους, για τον Νίκο Ζαχαριάδη. Με φιλοξένησε ο αδερφός μου ο Ιωσήφ. Τότε επισκεφτήκαμε με τα παιδιά μου και τη Ρούλα (σ.σ. Κουκούλου). Ο Πάσα μου είχε πει να μην πάω να τη δω, διότι δε θα αισθανόμουνα καλά μαζί της... Όμως εγώ πήγα, διότι η Ρούλα είναι η μάνα του Ιωσήφ, του Αλίοσα, ο οποίος είναι αδερφός μου, έχουμε τον ίδιο πατέρα. Είναι αλήθεια, ότι η Ρούλα μας φέρθηκε πολύ καλά, φιλόξενα, φι­λικά. Αλλά αυτό που είπε για τον πα­τέρα μου, δε μου άρεσε, με πλήγωσε... Μου είπε, ότι ο πατέρας μου είχε τρελαθεί και έλεγε ψέματα και αυτά που μου είπε ο πατέρας μου όταν βρε­θήκαμε στο Σουργούτ, ήταν όλα ψέματα, δεν ήταν αλήθεια. Με τον πατέρα μου ποτέ δε μιλήσαμε για πολιτικά. Μιλή­σαμε μόνο για τις δικές μας προσωπικές σχέσεις και ήταν καλό που είχαμε κοινή γλώσσα τα ρωσικά, αφού εγώ σαν Τσέχα δε μιλούσα ελληνικά, και ο πατέ­ρας μου Έλληνας, μιλούσε ελληνικά, αλλά και οι δύο μας μιλούσαμε ρωσικά, (σ.σ. και αυτή η συνέντευξη έγινε στα ρωσικά, τα οποία η Όλγα μιλάει σα μη­τρική της γλώσσα. Η μετάφραση είναι δική μου.) Όταν βρεθήκαμε με τον πά­τερα μου για πρώτη και τελευταία φορά, όλο κι όλο δύο βδομάδες ήμασταν μαζί, είναι πολύ δύσκολο, στα είκοσι τέσσερα σου, μεγάλη πια, να δεις τον πατέρα σου για πρώτη φορά και να του πεις - πα­τέρα, εγώ σ' αγαπώ. Ναι, ο καθένας το καταλαβαίνει αυτό. Κι όταν ο πατέρας μου, μου είπε ότι μ' αγαπά, ναι, το είδα στα μάτια του, είδα πόσο ευτυχισμένος ήταν, τα δάκρυα του, τον είδα να κλαίει... και γι' αυτό δε θέλω να πιστέψω και δεν το πιστεύω, ότι είχε "τρελαθεί και δεν έλεγε την αλήθεια". Και η Ρούλα ήταν στα καλά της όταν μου τα είπε αυτά. Εγώ αισθάνθηκα άβολα, σα να μην της άρεσε, ότι κι εγώ παρουσιά­στηκα ξαφνικά και πήγα να δω τον πατέρα μου. Αυτή είναι η προσωπική μου γνώμη. Ναι, όταν και η ίδια με είδε και όταν είδε πόσο μοιάζω τον πατέρα μου, προσπάθησε να με πείσει ότι εγώ δεν ήμουνα η κόρη του πατέρα μου, ότι εγώ δεν ήμουνα δική του κόρη...Όμως εγώ είμαι η κόρη του πατέρα μου, η κόρη του Νίκου Ζαχαριάδη. Μα ο πατέρας μου ποτέ δεν αρνήθηκε ότι είχε μια κόρη. Και να σου πω, εγώ ποτέ δε μπήκα μεταξύ τους - της Ρούλας και του πατέρα μου. Αυτόν τον πίνακα που βλέπεις εδώ, η Ρούλα μου τον έφερε μαζί με άλλα δωράκια (ένα ασημένιο δαχτυλίδι και ένα ασημένιο βραχιόλι) όταν ήρθε στην Τσε­χοσλοβακία πριν 35 χρόνια. Η Ρούλα πάντα ήξερε ότι εγώ ζω, ότι υπάρχω... Εγώ ζούσα εδώ στην Πράγα, τα αδέρφια μου κάπου αλλού, και εγώ προσωπικά ποτέ δεν πείραξα κανέναν. Και παρόλα που μας δέχτηκε πολύ καλά, ήταν και τα δικά της τα εγγόνια εκεί, και τα δικά μου τα παιδιά, προσφέ­ραμε τα δώρα μας, ανταλλάξαμε δώρα, δε μου άρεσε αυτά που είπε για τον πα­τέρα μου, ότι δήθεν είπε ψέματα, και ότι δήθεν είχε τρελαθεί. Όχι, όταν εγώ είδα τον πατέρα μου, ούτε τρελός ήταν, μα ούτε ψέματα έλεγε.. .Για μένα έφτανε ότι ο πατέρας μου που με είχε δει για πρώτη φορά μου είπε ότι μ' αγαπάει. Είμαι υπε­ρήφανη για τον πατέρα μου, για τους αγώνες του, για την ιδεολογία του, για τον Νίκο Ζαχαριάδη. Και πάντα κρατώ μέσα μου αυτό που έγραψε ο Πάσα στο βιβλίο του - "ζητώ συγγνώμη και κατα­νόηση από τους κουκουέδες, από την Όλγα και από τον Ιωσήφ". Δεν κατα­λάβαμε ποτέ γιατί ο ίδιος ο Πάσα, δεν είναι μαζί σ' αυτό που ζήτησε ο πατέ­ρας μας... Για τον Πάσα δεν ήταν εύ­κολο όταν ο πατέρας μου ήταν στην παρανομία... Για τον Κίρο δε θέλω να πω τίποτα το κακό. Ο Κίρος είναι τώρα νεκρός... Όταν ο Πάσα γεννήθηκε, στο πιστοποιητικό γεννήσεως του δε γράφει το όνομα της μάνας μου, δηλαδή Μαρία Νοβάκοβα, γράφει το ψευδώνυμο της, Βλάστια Κράουζοβα, διότι και η μάνα μου δούλευε στην παρανομία εκείνα τα χρόνια. Ούτε και το όνομα του πατέρα μου είναι γραμμένο, δηλαδή, του Νίκου Ζαχαριάδη. Και ο πατέρας μου είναι γραμμένος μ' ένα από τα ψευδώνυμα του, Γίρζι Ντιμιτρόφ. Και ο Πάσα είναι ο γιος του Ζαχαριάδη, αλλά τα χαρτιά είναι χαρτιά κι ακόμα και εάν όλοι το ξέ­ρουν ότι ο Πάσα είναι ο γιος του Ζαχα­ριάδη.

Ο Ζαχαριάδης, ο πατέρας μου είχε μεγάλη πίστη στο ΚΚΕ και ήθελε να τον δικάσει, να τον κρίνει ο ελλη­νικός λαός. Θέλω να μάθω τα πάντα για τον πατέρα μου, για την ζωή του όταν ήταν νέος, πως οργανώθηκε στην κομμουνιστική νεολαία. Πως πήγε στη Μόσχα για σπουδές, ότι και αρχείο και αρχειακό υλικό υπάρχει για τον πατέρα μου, θέλω να ξέρω.

Ήταν μία μεγάλη αγάπη...

Η μάνα μου πάντα έλεγε για τον πατέρα μου: "Εάν κάποιος έχει το δικαίωμα να μιλήσει ενάντια του πατέρα σου, αυτή είμαι μόνο εγώ, μόνο εγώ έχω αυτό το δικαίωμα, διότι εγώ είμαι η σύζυγος του. Κι εσείς πότε μην επιτρέψτε, σε κανέναν να μιλήσει ενάντια του πατέρα σας, του Νίκου Ζαχαριάδη. Η μάνα μου έλεγε ότι ο πατέρας μου έλεγε στον κόσμο, ότι μόνο έναν άνθρωπο σεβάστηκε πολύ - και αυτός ο άνθρωπος ήταν η μάνα μου. Ένα πράγμα μπορώ να πω για την μάνα μου - σε όλη της τη ζωή τον αγαπούσε και τον σεβότανε. Πάντα ένιωθε τον εαυτό της ότι είναι η μόνη σύζυγος του Ζαχαριάδη και πάντα αγωνιζότανε γι' αυτόν. Πότε δεν είπε τίποτα ενάντια του πατέρα μου, του Νίκου Ζαχαριάδη.

Ήταν μια μεγάλη αγάπη και όλοι το λεν αυτό. Όλοι λεν ότι η μάνα μου τον αγαπούσε πάρα πολύ. Η μάνα μου μπήκε στο ΚΚ Τσεχοσλοβακίας το 1926 και το 1929 ήταν μέλος της Κομιντερν. Τότε ήταν οι μεγάλοι σύντροφοι εκεί. Εκεί συνάντησε τον πατέρα μου, ο οποίος αντιπροσώπευε το ΚΚΕ. Ήθελε να πάει στο Σουργούτ, στη Ρωσία. Δεν της το επέτρεψαν ποτέ οι Ρώσοι... Και γι' αυτό ότι δήθεν ήθελε να χωρίσει τη μάνα μου, έλεγε ότι δεν το πίστευε. Η ίδια δεν ήθελε να το ακούει αυτό από τους άλλους. Έλεγε - "Θέλω να το ακούσω από τον ίδιο, να μου το πει μπροστά στα μάτια μου". Οι Ρώσοι ποτέ δε δώσανε βίζα στην μάνα μου να πάει να τον επισκεφτεί, να πάει να δει τον πατέρα μου, το σύζυγο της. Όλα αυτά τα είπα στη Ρούλα και μπορεί και γι' αυτό να μην της άρεσε. Ακόμα και η εγγονή της Ρούλας είπε στον πα­τέρα της ότι η Ρούλα ποτέ δεν ήταν η σύζυγος του Ζαχαριάδη, διότι δεν μπορούσε να γίνει, αφού δεν πήρε ποτέ διαζύγιο από την μάνα μου, κι έτσι του είπε του Ιωσήφ ότι γεννήθηκε "έξω από γάμο", δηλαδή ήταν εξώγαμο παιδί, αφού η γιαγιά Ρούλα δεν ήταν ποτέ παντρεμένη. Τώρα και η Ρούλα πέθανε, και δε θέλω να πω τίποτα εναντίον της, εναντίον κανενός. Εμένα μου φτάνει, ότι ο πατέρας μου, μου είπε ότι μ' αγαπάει.